Yardım nafakası şartları ödeme şekli gibi hususlar bulunmaktadır.
Nafaka davası, boşanma nedeniyle, eşlerin birbirlerine ve çocuklarına yardım yükümlülüğünü yerine getirmesi için açılan davadır. Boşanma davasında davacı nafaka talebinde bulunulabileceği gibi, boşanma davasından ayrı olarak nafaka davası açılabilmesi de mümkündür. Nafaka davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Aile Mahkemesi bulunmayan yerlerde Aile Mahkemesi sıfatıyla davaya Aile Mahkemesi sıfatıyla bakmaktadır.
Nafaka Çeşitleri
- Tedbir nafakası,
- yoksulluk nafakası
- iştirak nafakası
- Yardım Nafakası
olmak üzere üç çeşit nafaka vardır.
Dava tarihinden itibaren boşanma veya ayrılık hükmü kesinleşinceye kadar devam eden nafaka türüne tedbir nafakası denir. Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince, gerekli olan eşlerin barınmasına (Türk Medeni Kanunu m. 186/1), geçimine (Türk Medeni Kanunu m. 185/3), malların yönetimine (Türk Medeni Kanunu m. 223, 242, 244, 262, 263, 264, 267, 215) ve çocukların bakım ve korunmasına (Türk Medeni Kanunu m. 185/2) ilişkin geçici önlemleri hakim kendiliğinden (resen) tedbir almak zorundadır (Türk Medeni Kanunu m. 169).
Tedbir Nafakası
Dava açılırken dava açıldıktan sonra dava sonuçlanıncaya kadar tedbiren hükmedilir.
Mahkemece, dava tarihinden geçerli olmak üzere,
Herhangi bir işi ve geliri olmayan veya
Yardıma muhtaç eş yararına
Türk Medeni Kanunu’nun 185/3 ve 186/3 maddelerine uygun miktarda tedbir nafakasına hükmedilir.
Tedbir nafakasına hükmedilirken tarafların kusur durumuna bakılmaz.
Çocuklar için tedbir nafakasının başlangıcı, çocukların kimin yanında kaldığına göre dava tarihi, diğer eşe teslim edilecekse teslim tarihi, sonradan doğmuş ise doğum tarihidir.
Reşit çocuk için, eş nafaka isteyemez. Lakin çocuğun kendisi yardım nafakası isteyebilir.
Yoksulluk Nafakası
Yoksulluk nafakası alabilmenin şartları
- Boşanma olmalı,
- Boşanma nedeniyle ekonomik durumu bozulmalı/yoksulluğa düşmeli,
- Boşanma konusunda kusuru karşı taraftan daha ağır olmamalı, (eşit kusurlu olabilir)
Bu şartları sağlayan taraf, geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.
Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz.
Nafaka talebinden feragat edilirse yeniden istenemez.
Boşanma davasında istenilen nafaka talebinin reddine karar verilir ve karar kesinleşirse; sonradan nafaka istenemez. Nafaka konusunda hiç talep ve karar yoksa boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde (Türk Medeni Kanunu m.178) nafaka istenebilir.
İştirak Nafakası
Boşanma kararının kesinleşme tarihine kadar çocuklara verilen nafakaya tedbir nafakası, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra verilen nafakaya ise iştirak nafakası denilmektedir.
İştirak nafakası kamu düzeni ile ilgilidir. Bu nedenle; boşanma, ayrılık veya evliliğin iptali davalarında, hakim; bu hususta bir karar vermek zorundadır.
Ayrı Nafaka Davası
Nafaka davası boşanma davasından ayrı olarak da açılabilir.
Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi (Türk Medeni Kanunu m. 177) yetkilidir.
Boşanma davasından ayrı açılan nafaka davası ayrı harca tabidir.
Nafaka isteyen taraf, ayrı yaşamada haklı nedene dayanmalı veya diğer eşin ailenin geçimi için katkıda bulunmadığını kanıtlamak zorundadır. Kovma, uzaklaştırma, terke zorlanma, veya diğer eşin ortak konuttan ayrılıp nafaka isteyen eşle ilgilenmemesi, ona destek olmaması vb hususlar haklı neden sayılabilir. Çocuklar yararına nafaka için ayrı yaşamada haklı olup olmamaya bakılmayacaktır.
Nafakanın Ödenme Biçimi
Mahkemece; nafakanın, toptan veya durumun gereklerine göre irat yani belli taksitlerle ödenme şeklinde ödenmesine karar verilebilir.
İrat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın
kaldırılma sebepleri
- alacaklı tarafın yeniden evlenmesi
- taraflardan birinin ölümü
halinde kendiliğinden kalkar.
- Alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması,
- yoksulluğunun ortadan kalkması
- haysiyetsiz hayat sürmesi halinde
nafaka mahkeme kararıyla kaldırılır. (Türk Medeni Kanunu m. 176/3)
Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.
Nafaka Davaları
Nafaka davalarını açmak için çekişmeli boşanma davası sonucu hakim tarafından takdir edilmiş veya anlaşmalı boşanma sonucu eşlerin kararlaştırdığı yoksulluk ve iştirak nafakalarının; güncel şartlara göre artırılması, azaltılması veya kaldırılması mahkemeye başvurmak suretiyle mümkündür. Anlaşmalı veya çekişmeli boşanma sonucu nafaka alınması fark etmeksizin nafakanın miktarı veya artık nafaka verilip verilmeyeceği ilgili karar mahkemede hakim tarafından takdir edilecektir. Açılacak davalar;
- Nafakanın artırılması davası
- Nafakanın azaltılması davası
- Nafakanın kaldırılması davası
şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Nafakanın Artırılması Davası
Nafakanın artırılması davası; iştirak, tedbir, yoksulluk nafakası fark etmeksizin mahkemenin karara bağladığı nafaka miktarının güncel hayat şartlarına göre az yahut yetersiz kalması sonucunda miktarın artırılmasına ilişkin bir davadır. Burada tarafların ekonomik gücünün azalması artmasına göre de bu durum değişmesi durumunda arttırılması istenebilmektedir. Günümüz koşullarına göre alınan nafaka, alan kişinin günlük yaşamını idare ettirememesine ve ihtiyaçlarına cevap verememesine sebep olabilir. Bu sebeple açılacak nafakanın artırımı davası ile nafaka miktarı güncel koşullara ve ihtiyaç oranına göre hakim tarafından hakkaniyet ölçüsüyle takdir edilecektir.
Nafakanın Azaltılması Davası
Nafakanın azaltılması davası; iştirak, tedbir, yoksulluk nafakası fark etmeksizin mahkemenin karara bağladığı miktarın güncel hayat şartlarına göre nafaka veren kişinin yaşam koşullarını kötüleştirmesi işten çıkması veyahut mal varlığında azalma olması durumunda nafaka veririni ödediği nafakayı azaltılması için açmış olduğu davadır miktarın azaltılmasına ilişkin bir davadır. Günümüz koşullarına göre verilen nafaka, nafaka veren kişinin günlük yaşamını idare ettirmesinde ve ihtiyaçlarına cevap vermesinde değer kayıplarına sebep olabilir. Bu sebeple açılacak nafakanın azaltılması davası ile nafaka miktarı güncel koşullara ve yükümlünün maddi durumu oranında hakim tarafından takdir edilecektir. Hakim iki taraf içinde hakkaniyet ölçüsünde kararını verecektir.
Nafakanın Kaldırılması Davası
Nafakanın kaldırılması davası, boşanma davası sonucunda veya sonrasında hükmedilmiş olan nafakanın kaldırılması için açılacak davadır. Çocuk için iştirak nafakası veriliyorsa çocuk ergin olunca veya okuduğu okuldan mezun olunca yükümlülük ortadan kalkacaktır. Boşanma sonucu verilen yoksulluk nafakasının kaldırılması için bazı sebepler gereklidir. Bunlar:
Eşlerden birinin ölmesi veya nafakayı alan eşin tekrar evlenmesi
Nafaka alan eşin evli olmasa bile sürekli olarak evli gibi yaşam sürmesi
Nafaka alan eşin haysiyetsiz yaşam sürmesi
Nafakaya ihtiyacı kalmayacak şekilde nafaka alan eşin maddi durumunun iyileşmesi
durumlarında nafaka kalkacaktır. İlk maddenin gerçekleşmesi durumunda nafaka yükümlülüğü kendiliğinden ortadan kalkar, diğer üç maddenin varlığı durumunda ise mahkeme kararıyla nafaka yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
Tekrar Evlenince Nafakanın Durumu
Boşanma sonucunda kendisine nafaka bağlanan eşin tekrar evlenmesi durumunda bağlanan nafaka kesilecektir. Kanun; nafaka ve tazminat ile ilgili maddesinde bu hususu açıkça yazmıştır. Burada bir diğer önemli husus ise nafaka bağlanan eşin, nafakanın kesilmemesi için resmi nikah yapmadan bir evlilik birliği içinde yaşamasıdır. Yani kişi resmi olarak evlenmemiş fakat evli gibi bir hayat sürüyorsa bu durumda kanun, nafakanın kesilmesini öngörmektedir.
Nafakanın Ödenmemesi
Nafaka alacağı, öncelikli olan bir alacak türüdür. Eğer nafaka ödenmezse, icra takibi başlatılabilir ve nafaka yükümlüsüne haciz koydurabilir. Nafaka alacağı, icra takibine girdiği anda öncelikli olduğu için ilk sıraya yerleşecektir.
Ayrıca nafakanın ödenmemesi durumunda yükümlüye, 3 aya kadar hapis cezası verilebilir. Yükümlü nafakayı ödediği anda bu hapis cezasından kurtulacaktır.
Nafaka Miktarının Hesaplanması
Nafaka miktarının hesaplanması ile ilgili net bir yüzdelik veya verilecek miktar kararı bulunmamaktadır. Herkesin yaşam standartları ve maddi koşulları birbirinden bağımsız olduğu için takdir edilecek nafaka; nafakayı verecek olan kişinin maddi koşullarına göre takdir edilecektir. Bu yüzden verilen her nafaka miktarı birbirinden farklı olmaktadır. Net bir hesaplama yöntemi olmadığından nafaka verecek kişinin maddi koşulları ve nafaka alacak kişinin ihtiyaçları ölçüsünde hakim objektif olarak takdir edecektir.
Nafakanın Ödenme Biçimi
Kanunumuza göre nafaka toplu olarak peşin halde veya aydan aya taksit halinde ödenebilir. Mahkemeye başvuran tarafların talebi sonucunda mahkeme aydan aya ödenmesine veya taraflarda anlaşmışsa toplu halde peşin ödenmesine hükmedebilir.
Nafaka Davalarında Zamanaşımı
Yoksulluk nafakası için kanun; boşanmadan sonra açılacak yoksulluk nafakası talepli dava için 1 senelik zamanaşımı öngörmüştür. Nafaka almaya hakkı olan eş eğer boşanmadan sonra 1 sene içinde nafaka talebinde bulunmazsa bu hakkını kaybedecektir.
İştirak nafakası için kanun bir zamanaşımı öngörmemiştir. İştirak nafakası talebi her zaman anne ve babaya karşı yöneltilebilen bir taleptir. Çocuk 18 yaşına gelmemişse veya 18 yaşını doldurmuş ama eğitim hayatı devam ediyorsa iştirak nafakası için dava açma hakkı devam etmektedir.
Nafaka artırımı ve azaltılması davalarında kanunumuz bir zamanaşımı öngörmemiştir. Nafakayla ilgili bir durum ortaya çıktığında bu taleplerde bulunulabilir. Nafakanın kaldırılması davasında ise nafakanın kaldırılmasına sebep olacak gerekçenin ortaya çıkması yeterlidir. Bir zamanaşımı süresi öngörülmemiştir.
Nafaka Davalarında Avukat Tutma
Nafaka davaları boşanma ferileri olarak nitelendirilebilecek ve taraflar için özellikle çocuk ve yoksul duruma düşecek eş açısından önem arz eden dava türleridir . Çünkü maddi koşullar ihtiyaçların karşılanabilmesi için çok önemlidir. Özellikle boşanma sonrasında açılacak nafaka davasında zamanaşımı, dava sonucunda talep edilebilecek nafaka miktarı ve çocuğun menfaatleri açısından hukuki yardım alınması daha doğru olacaktır. Kişilerin, hak kaybı yaşamaması ve hakkı olan yaşamı sürdürebilmesi için nafaka davalarında bir avukattan hukuki yardım alması isabetli olacaktır.
Nafaka Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Nafaka davaları için başvuru yapılacak mahkemeler hmk ile düzenlenmiştir. . Nafaka davaları kural olarak Aile Mahkemesinde açılması gereken dava türleridir. Fakat her il ve ilçede Aile mahkemesi bulunmamaktadır.. Eğer bulunulan yerde Aile mahkemesi mevcut değil ise nafaka davaları bulunulan yerin Asliye Hukuk Mahkemesinde açılacaktır.
Nafaka davaları açısından kanun ayrıca bir yetki kuralı koymadığından genel yetki kuralına göre dava açılabilecektir. Yani davacı; davalının yerleşim yeri mahkemesine başvurarak nafaka davalarını açabilecektir.
Örneğin Kayseri'de yaşayan öğretmen babasına karşı yardım nafakası talebinde bulunulması için Yogat'tan yaşayan kişi Davalının yerleşim yeri yani Kayseri'de dava açmalıdır.
NAFAKA
DAVA DİLEKÇE ÖRNEĞİ
Tarafların boşanmaları esnasında kişiler
birbirlerinden nafaka istemeyebilirler. Ancak boşanmanın kesinleşmesi ile şartlarında
değişiklik olan her kişi nafaka bağlanması
için dava açabilir. Kişi kendisine yoksulluk nafakası başlanması için dava
açabileceği gibi, velayeti kendisinde olan çocukları için iştirak nafakası talebinde de bulunabilir. Burada boşanma sonrası şartlarda
değişiklik olması dikkat edilmesi gereken hususlardan bir tanesidir. Ayrıca kişinin
ileriye yönelik olarak yoksulluk nafakası talebinden vazgeçtiğine dair bir
beyanının olmaması da önemlidir. Aksi halde dava reddedilecektir. Aşağıda
nafaka dava dilekçesi örneğini paylaşmaktayız. Bilinmelidir ki anılan örnek
dava dilekçesi hem genel hatlarıyla hazırlanmış hem de esasına girilmemiştir.
Her davanın kendine özel yanları bulunmaktadır. Davanızın reddedilmemesi ve en
faydalı sonuçları alabilmeniz için mutlaka alanında uzman nafaka avukatı (Nafaka
avukatı tabiri hukuken
uzmanlaşmayı gösteren geçerli bir ibare olmayıp avukatlar yetkileri gereĞi her
davaya bakabilmektedirler. Bu ibareye halk arasında kullanımı bu şekilde olduğu
için makalemizde yer verilmiştir.) ile çalışmanızı tavsiye ederiz.
KAYSERİ
NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİ HAKİMLİĞİNE
DAVACI :Ad, Soyad, TC Kimlik numarası, Adres/Kayseri
DAVALI : Ad, Soyad, TC Kimlik numarası, Adres Kayseri
KONU : Müşterek çocuklar için aylık … TL iştirak
nafakası arttırılması talebimiz hakkındadır.
AÇIKLAMALAR :
Davalı ile … Kayseri Aile Mahkemesinin (Mahkeme Bilgileri) … sayılı
kararı ile boşanmış bulunmaktayız. Anılan boşanma davası kararında bana ve
çocuklarıma talep etmediğim için nafaka başlanmamıştır. Ancak hayat şartlarındaki
zorlaşma, çocukların okul giderlerinin artması, paranın değerinin düşmesi ve
davalının maddi durumundaki iyileşmeler nedeniyle nafaka başlanmasını talep
etme gereği doğmuştur.
Müşterek çocuklar ekte evraklarını sunduğum üzere Kayseri de okula ve kursa gitmekte, aylık okul ve kursun
… TL tutarında taksitleri bulunmaktadır. Bunun dışında okulda ve sosyal
hayatlarında harcadıkları yine ekte faturalandırdığım … TL tutarlı masrafları
vardır. Evimiz kira olup işten … TL tutarlı maaş almaktayım. Aldığım maaş ev ve
çocukların giderlerine yetmemektedir.
Davalı ise işten aylık… TL maaş almaktadır.
Gayrimenkulleri vardır ve kira gelirleri bulunmaktadır. Davalının ekonomik
durumu da göz önünde bulundurularak tarafım ve çocukların ihtiyaçlarının arttığını
kabul edilip nafaka başlanmasını talep etme gereği hasıl olmuştur.
HUKUKİ DELİLLER : Tanık, yemin, bilirkişi, keşif, ekte sunulan giderlere ait
belgeler
HUKUKİ SEBEPLER : TMK, BK vs.
TALEP VE SONUÇ : Yukarıda arz ve izah edilen ve resen araştırılacak nedenlerle …
Aile Mahkemesinin kararı ile boşanmamıza karar verilen davalıdan, müşterek
çocuklar için aylık … TL tutarlı nafaka alınmasına ve yargılama giderlerinin
davalı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini saygılarımla arz ve talep
ederim. Tarih
İsim- İmza
COMMENTS