Hırsızlık Suçu Nedir? (TCK 141-142)
Hırsızlık suçu, başkasının zilyedi olduğu yahut malik olduğu taşınır bir malı zilyedin rızası olmadığı halde kendisine veya başkasına yarar sağlamak amacıyla zilyetliğini değiştirmesi yahut kendi üzerine alması yahut gelir. Hırsızlık suçu, mal varlığı değerlerine karşı ve ekonomik bir çıkar elde etmek amacıyla işlenen suçlardandır.Fakat burada kişinin kendine ekonomik kazanç elde etmesi gerekmeyip yer değiştirmesiyle oluşmaktadır. Hırsızlık suçu, TCK’nın 141. ve 147. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Buradaki kişinin mal varlığını zarar verme ile hırsızlık suçunun farklılığı ziyletliğin değiştirilmesidir. zılyetlik değiştirilmeden mala zarar verilmesi durumunda mala zarar verme suçu zılyetliğin değiştirilmesi yahut değiştirilip zarar verilmesi durumunda hırsızlı ksuçu oluşur.iki suçun arasında temel farklılık zılyetliğin değişrilmesidir.
 |
| Kayseri Hırsızlık Suçu |
Hırsızlık Suçu Şikayet, Zamanaşımı ve Uzlaştırma
Hırsızlık suçunun tüm halleri basit veya nitelikli halleri resen soruşturulmaları gereken diğer bir tabirle kamu davasına dönüşen suçlardandır. Hırsızlık suçu, takibi şikayete bağlı suçlar arasında olmadığından, suçun bir şikayet süresi de yoktur. Suç için soruşturma başlatılması için şikayet Suçun en basit halinde bile 8 yıl olan dava zamanaşımı süresi içerisinde ihbar edildiğinde soruşturma başlatılabilir.
Şikayetçi, kamu davası açıldıktan sonra duruşmaların devam ettiği herhangi bir aşamada müdahale talebinde bulunarak ceza davasında taraf sıfatını kazanabilir. Şikayetten vazgeçme, kamu davasının düşmesi sonucunu doğurrmaz.
Basit hırsızlık suçu (TCK md.141), uzlaştırma prosedürünün uygulanması gerektiren suçlardandır. Uzlaşma kapsamında olan suçlarda gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında, öncelikle uzlaştırma prosedürünün uygulanması, taraflar arasında uzlaşma gerçekleşmezse soruşturmaya veya yargılamaya devam edilir.
Basit veya nitelikli hırsızlık suçu nedeniyle yapılan yargılamalar asliye ceza mahkemesi tarafından yerine getirilir.
Hırsızlık Suçunun Şartları ve Unsurları
Hırsızlık suçu ile mağdurun mal varlığını azalmaya yahut tamamen bitmesine sebep olmaktadır. Bu sebeple mal varlığına karşı işlenen suçlar kategorisindedir. Mal varlığına karşı işlenen bir suç olduğundan “Mal varlığına Karşı Suçlar” bölümünde TCK’nın 141-147. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Hırsızlık suçu gerek kayseri’de gerek tüm türkiye’de mala karşı suçlardan en çok işlenen suçlardandır.
Hırsızlık suçunun en önemli unsurları ve şartları şunlardır:
1- Hırsızlık Suçunun Konusu Taşınır Maldır
TCK’ya göre sadece taşınır mallar üzerinde hırsızlık suçu işlenebilir. Örneğin, para motor, cüzdan vs her türlü taşınır mallar üzerinde hırsızlık suçunun. oluşması için malın ekonomik değerinin olması gerekmektedir. Niteliği itibariyle belli bir ekonomik değere sahip olan eşyaya “mal” denilmektedir. Ekonomik hiçbir değeri bulunmayan bir eşya çalındığında hırsızlık suçu oluşmaz.
Taşınmaz mallar üzerinde hırsızlık suçu işlenmesi mümkün değildir. Çünkü bir gayrimenkulün zilyetliğinin değiştirilmesi mümkün değildir. Örneğin, bir gayrimenkul sahibinin rızası dışında sahte evraklarla tapuda başkasına devredilirse hırsızlık suçu değil, bu durumda resmi evrakta sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık vs suçlar oluşmaktadır.
2- Hırsızlık Suçu İle Zilyetlik Korunmaktadır
Hırsızlık suçu mülkiyetten farklı olan fiili hakimiyeti olarak tanımlanan zilyetlik hakkını korumak amaçlanmaktadır. Zilyet, bir malı ya nesneyi fiilen hakimiyeti altında bulundurmak demektir. Malın zilyedi olan kişi malın sahibi olmayabilir. Örneğin, bir otomobil kullanmak üzere bir kişiye verildiğinde üçüncü bir kişi otomobili kullananın rızası dışında elinden alırsa hırsızlık suçu meydana gelir.
Mal üzerinde zilyetlik hakkına sahip kişinin zilyetliği hukuka aykırı veya hukuka uygun elde etmiş olmasının da bir önemi yoktur. Yani, bir hırsızın çaldığı bir otomobilin hırsızdan tekrar çalınmasıyla da hırsızlık suçu oluşmaktadır.
Hırsızlık suçunun oluşması için malın zilyedin egemenlik alanından çıkarılması, mal üzerinde fail tarafından fiili hakimiyet kurularak zilyetliğin elde edilmesi gerekir. Fail malı bulunduğu yerden aldıktan hemen sonra kesintisiz takip sonucu yakalanırsa fail hırsızlık suçu ile değil, bu suça teşebbüs ile yargılanmalıdır. Çünkü, kesintisiz takip sonucu yakalanan fail malı tümüyle fiili hakimiyeti altına alamadığında suç tamamlanmamış sayılır. Ancak takip sırasında failin bir süre gözden kaybolduktan sonra takibin kesilmesi ve failin daha sonra tekrar görülerek yakalanması halinde hırsızlık suçu tamamlanmış sayılır.
Basit Hırsızlık Suçunun Cezası ve Açıkta Bırakılan Eşya (TCK 141)
Açıkta bırakılmış eşya, mağdurun yaşadığı özel alanlar dışında kalan cadde, sokak, park, bahçe, sahil kenarları ve bu gibi yerlere benzeyen halka açık yerlerde bırakılan eşyayı tarif etmektedir. Hırsızlık suçunun basit temel şekli, TCK md. 141’de düzenlenen açıkta bırakılan eşya hakkındadır.
Hırsızlık suçu işlenen eşya kullanım veya adet gereği açıkta bırakılan mallardan ise bu durumda suçun basit şekli değil, nitelikli şekli söz konusu olur. Örneğin, tarlada açıkta bırakılan tarım aletleri kullanımları gereği açıkta bırakılan eşyalardandır. Bu mallar açıkta olmasına rağmen zilyedinin rızası dışında alındığında nitelikli hırsızlık suçu oluşur.
Yerleşik Yargıtay uygulamasına göre, basit hırsızlık suçunun konusunu oluşturan fiiller şunlardır (Yargıtay CGK -2015/98 k.):
İnşaatta çalışan işçilerin, açıkta bırakmış oldukları kişisel eşyalarının çalınması,
İşyerlerinin önüne teşhir için konulan eşyaların çalınması,
Pazar yerlerindeki açıkta bırakılan sebze, meyvelerin çalınmasını, yine pazar yerinde tezgahta bulunan giyim eşyalarının çalınması,
Tarım mevsimi dışında tarlalarda bırakılan tarım araçlarının çalınması,
İnşaata bırakılan inşaat malzemeleri dışındaki eşyalarının çalınması,
İşyerine mal indirilirken kısa süreliğine açıkta bırakılan eşyalarının çalınması,
Basit Hırsızlık Suçunun Cezası
Basit hırsızlık suçunun cezası, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır (TCK 141).
Kayseri’de Nitelikli Hırsızlık Suçu ve Cezası (TCK 142)
Nitelikli hırsızlık suçu TCK md. 142’de düzenlenmiştir. Nitelikli hırsızlık suçunun cezası işlenen fiillere göre iki gruba ayrılmıştır:
- Kamu kurumlarında veya ibadete ayrılmış yerlerde bulunan herhangi bir kimseye ait eşya hakkında veya kamu hizmetine özgülenmiş mallar hakkında ( md. 142/1-a),
- Toplu taşıma araçlarında veya bunların duraklarında, varış veya kalkış yerlerinde (md.142/1-c),
- Afet veya genel bir felaketin etkilerini önlemek veya azaltmak amacıyla hazırlanan mal hakkında (md.142/1-d),
- Gelenek veya özgülenme veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında (md.142/1-e),
işlenirse fail 3 yıldan 7 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
- Kişinin malını koruyamayacak durumda olmasından veya ölmesinden yararlanarak (md.142/2-a),
- Elde veya üstte taşınan eşyayı çekip almak suretiyle ya da özel beceriyle (md.142/2-b),
- Doğal bir afetin veya sosyal olayların meydana getirdiği korku veya kargaşadan yararlanarak (md.142/2-c),
- Haksız yere elde bulundurulan veya taklit anahtarla ya da diğer bir aletle kilit açmak “veya kilitlenmesini engellemek” suretiyle (md.142/2-d),
- Bilişim sistemlerinin kullanılması suretiyle (md.142/2-e),
- Tanınmamak için tedbir alarak veya yetkisi olmadığı halde resmi sıfat takınarak (md.142/2-f),
- Büyük veya küçük baş hayvan hakkında (md.142/2-g),
- Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında (md.142/2-h),
işlenirse fail hakkında 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
Hırsızlık suçunun,
- bu fıkranın (b) bendinde belirtilen surette, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kimseye karşı işlenmesi halinde,
verilecek ceza üçte biri oranına kadar artırılır.
Hırsızlık suçunun sıvı veya gaz hâlindeki enerji hakkında ve bunların nakline, işlenmesine veya depolanmasına ait tesislerde işlenmesi halinde, “5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına” hükmolunur. Bu fiilin bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, “ceza yarı oranında artırılır” ve onbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur (TCK md. 142/3).
Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından iki katına kadar artırılır. (md. 142/5)
Hırsızlık suçu yüz kızartıcı bir suç olduğundan ceza miktarı ne olursa olsun suçun niteliği nedeniyle yargılanan kişinin tüm hayatını etkileyecek bir suçtur. Bu nedenle hırsızlık suçunda savunma bir avukat ile birlikte yapılmalıdır.
Hırsızlık Suçunda Cezayı Arttıran veya Azaltan Nedenler
Gece Vakti Hırsızlık: Hırsızlık suçu gece vakti işlenirse faile yukarıda anlattığımız şekilde verilen ceza yarı oranında arttırılır. Yani fail, ister basit hırsızlık suçunu isterse nitelikli hırsızlık suçunu işlesin, suçu gece vakti işlediği takdirde belirlenen temel cezası yarı oranında arttırılır (TCK m.143).
Ortak Mülkiyetteki Mal ve Hukuki İlişkiye Dayanan Alacağı Tahsil Amacıyla: Hırsızlık suçunun paydaş olunan veya üzerinde iştirak halinde mülkiyet ilişkisi bulunan mal üzerinde ortaklardan biri tarafından işlenmesi veya hukuki bir ilişkiye dayanan alacağı tahsil etmek amacıyla işlenmesi halinde fail 2 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır. Suçun bu halinin işlenmesi halinde soruşturma yapılması mağdurun şikayetine bağlıdır (TCK m.144).
Hırsızlık Suçunda Malın Değerinin Azlığı: Hırsızlık suçu konusu malın değeri az ise faile verilen cezada indirim yapılabileceği gibi ceza vermekten de vazgeçilebilir (TCK m.145).
Hırsızlık Suçunda Etkin Pişmanlık
Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı zarar giderilirse, sanığa etkin pişmanlık nedeniyle ceza indirimi yapılması mümkündür (TCK m.168)
Hırsızlık suçu nedeniyle mağdurun uğradığı zarar soruşturma aşamasında, yani dava açılıncaya kadar giderilirse verilecek cezanın 2/3 oranına kadarı indirilir. Hırsızlık suçu sebebiyle mağdurun uğradığı maddi zarar kovuşturma aşamasında, yani mahkemeye dava açıldıktan sonra giderilirse sanığa verilecek ceza 1/2 oranında indirilir.
Hırsızlık Suçu ve Kullanma Hırsızlığı
Bir taşınır malı geçici bir süreyle kullanıp iade etmek rızası dışında malın bulunduğu götürülmesi halinde kullanma hırsızlığı işlenmiş olur. Kullanma hırsızlığı suçu, failin malı geçici olarak hakimiyeti altına alıp kullanmasıyla tamamlanmış olur.
Kullanma hırsızlığı suçu şikayete tabi bir suçtur. Kullanma hırsızlığı halinde suçun cezası yarı oranında indirilir. Ancak kullanma hırsızlığı konusu malın başka bir suç işlemek için kullanılmış olması halinde bu hüküm uygulanmaz (TCK 146). Örneğin, otopark sahibine teslim edilen bir aracı, otopark sahibinin arkadaşlarından biri uyuşturucu malın nakli için kullanıp iade ederse bu madde hükümleri değil, hırsızlık suçuna ilişkin genel hükümler uygulanacaktır.
Bilişim Sistemi Kullanılmak Suretiyle Hırsızlık Suçu
Bilişim sistemi kullanılmak suretiyle yapılan hırsızlık, nitelikli hırsızlık suçu olarak nitelendirilmektedir. Hırsızlık suçunun yazılım yahut program aracılığı ile yada bunların kullanılması ile işlenmesi durumunda Mesela Bankacılık hizmetleri kanalı ile banka hesabına girerek parayı başka bir hesaba göndermek; facebook, instagram, twitter gibi bilişim sistemlerinde kayıtlı hesap numarası ve şifre bilgilerinin elde edilerek banka hesabından para havale edilmesi bilişim sistemlerini kullanmak suretiyle hırsızlık suçu bu bağlamda sayılabilir.
Bilişim sistemi kullanılmak suretiyle hırsızlık suçunun ispatı amacıyla şu deliller araştırılmalıdır:
Bilişim sistemi kullanılmak suretiyle hırsızlık suçunun cezası 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasıdır.
Sanıkların şikayetçi/katılanların hesaplarına internet üzerinden girerek başka hesaplara para aktarıp menfaat temin etmesi şeklindeki olayda, eylemin 5237 sayılı TCK’nın 142/2-e maddesine göre bilişim sistemi kullanılmak suretiyle hırsızlık suçu oluşturduğunun anlaşılması karşısında suç vasfında yanılgı sonucu aynı Kanun’un 244/1-4 maddesi gereğince bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme suretiyle haksız çıkar sağlama suçundan yazılı şekilde cezalandırılmasına karar verilmesi hukuka aykırıdır (Yargıtay 2. Ceza Dairesi – Karar:2017/5340).
Adli Para Cezasına Çevirme, Erteleme ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
Adli para cezası, işlenen bir suça karşılık hapis cezasıyla birlikte veya tek başına uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Basit hırsızlık suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. Ancak, etkin pişmanlık, sanığın yaşının küçüklüğü vb. gbi nedenlerle indirim yapılmadığı müddetçe, ceza miktarı nedeniyle, nitelikli hırsızlık suçu adli para cezasına çevrilemez.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi içerisinde belli koşullar yerine getirildiğinde ceza kararının hiçbir sonuç doğurmayacak şekilde ortadan kaldırılması davanın düşmesine neden olan bir ceza muhakemesi kurumudur. Basit veya nitelikli hırsızlık suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezası hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması (hagb) kararı verilmesi mümkündür.
Erteleme, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesidir. Basit veya nitelikli suçu nedeniyle hükmedilen hapis cezasının ertelenmesi de mümkündür.
Kayseri’de Hırsızlık Suçu Üzerine
Kayseri son zamanlarda gelişmekte olan ve kozmopolit t yapısıyla suç oranlarının arttığı bir şehir olmaktadır En çok artan suçların başında ise hırsızlık suçu yer almaktadır.Bununla birlikte en çok işlenen suçlar içerisinde hırsızlık suçunun tablosu aşağıda görüldüğü gibidir.
Suç(Kayseride’ki Suç istatistikleri ) | 2018 | 2019 | Değişim (%) |
Öldürme | 189 | 168 | – 11,1 |
Yaralama | 742 | 724 | – 2,4 |
Cinsel suçlar | 165 | 155 | – 6,1 |
Kişiyi hürriyetinden yoksun kılma | 97 | 74 | – 23,7 |
Hakaret | 100 | 89 | – 11,0 |
Hırsızlık | 781 | 873 | 11,8 |
Yağma | 289 | 289 | – |
Dolandırıcılık | 137 | 128 | – 6,6 |
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticaret | 388 | 439 | 13,1 |
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma satın alma | 165 | 139 | – 15,8 |
Bu bakımdan Kayseri gibi büyük şehirlerde Mala karşı suçların işlenmesi ve bu konuda gerek mağdur gerekse de şüpheli sanık olarak Ceza hukukunda uzman avukat ihtiyacı gündeme gelmektedir. Bu şekilde mala karşı suçların yahut hırsızlık gibi suçların işlenmesi durumunda Ceza hukukunda uzman bir avukatla görüşülmesinde fayda olacaktır.
No comment