Yaş Büyütme – Yaş Küçültme Davaları
Günümüzde pek çok kişi, nüfusa geç kaydedilmekte veya erken kaydedilerek gerçek kayıtlarda gerçek yaşlarını görememektedirler. Bu husus kişileri yaşantılarında dönem dönem zorluklar çıkarabilmektedir. Nitekim yakın geçmişte bedelli askerlik imkanın verilmesiyle birlikte gerçek yaşı nüfusta yazmayan kişiler sorun yaşamış ve bedelli askerlik imkanından faydalanamamıştır. İşte bu nedenle yaş değişikliği davaları önem arzetmektedir. Gerek eğitim ve öğretim hayatı bakımından gerekse de devlete bağlı kurumlarda yer alma bakımından yaş hususu önem taşımaktadır. Yaş küçültme ve yaş büyütme hususlarını aynı başlık altında incelememizin sebebi ikisinin de aynı kurallara tabi olması ve yargının her iki dava çeşidini de birlikte ele almasıdır.
Yaş Değişikliği Davasında Hukuki Düzenleme
İsim değişikliğine yönelik hukuki düzenleme Türk Medeni Kanunu’nda yer almaktadır fakat yaş değiştirilmesi, küçültülmesi ve büyütülmesine yönelik düzenleme Nüfus Kanunu’nda yer almaktadır. Bu maddeye göre
‘Yaş, ad, soyadı ve diğer kayıt düzeltme davaları ilgilinin oturduğu yer asliye hukuk mahkemesinde Cumhuriyet savcısı ve nüfus başmemuru veya nüfus memuru huzuruyla görülür ve karara bağlanır. Bu davalar düzeltmeyi isteyenlerle, ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet Savcıları tarafından açılabilir ve dinlenecek tanıklar, resmi kayıt örnekleri ve belgelerle ispat olunur. Şu kadar ki; ilgilinin görünüşü davayı yalanlayıcı olmaması şarttır. Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine göre ceza mahkemelerinde yapılacak yaş düzeltmesi işlerinde de nüfus başmemuru veya nüfus memuru taraf olarak bulunurlar. Mahkeme kararına karşı taraflar Yargıtay’a başvurabilirler, yaş, ad, soyadı ve kayıt düzeltmesi hakkındaki mahkemeden verilen kararlar kesinleştikten sonra ilgilinin aile kütüne geçirilir.
Yaş Değişikliğinde ArananŞartlar
Mahkemece yaş değişikliğine karar verilebilmesi sıkı şartlara tabi tutulmuştur. Bu şartları kısaca sayacak olursak :
Hastanede veya doğum evinde doğmuş olmamalı
Dış görünüş, beyan edilen yaşa uygun olmalı
Beyan edilen yaşta bir kardeş bulunmamalıdır.
Kanunun ve mahkemelerin aradığı şartlar bunlar olup bu şartları değerlendirmek gerekirse;
Hastane – Doğumevi:Yaş değiştirmek isteyen şahsa ait herhangi bir esmi doğum evrakı olmamalıdır. Hastanede veya Doğumevlerinde doğan şahıslar hakkında evrak düzenlendiği için bu şahışların başvuruları olumsuz sonuçlanacaktır.Mahkemenin aradığı en önemli şart doğumla ilgili resmi evrak veya belge olmamasıdır.
Dış Görünüş: Yaş değiştirmek isteyen şahıs, beyan ettiği asıl yaşın görüntüsüne uygun olmalıdır. Şayet o yaştaki birisinin dış görünüşüne sahip olmayan birisini beyanını mahkeme dikkate almayacak ve yalan beyan dolayısıyla kanaat oluşturamayacaktır. Böylelikle açılmış olan dava reddedilecektir. Beyan edilen yaş şayet 1-2 yaş büyük veya küçük ise mahkeme açısından pek bir sorun teşkil etmeyecektir.
Kardeş Şartı:Kişinin beyan ettiği yaşta veya o yaşa ait döllenme veya gebelik sürecine denk gelecek yaştaki kardeşinin bulunmaması.Şayet bu şekilde bir kardeşi varsa hakim davayı reddedecektir.
Kemik Radyolojisi
Mahkeme dava görülürken davacının kemik yaşının tespitini Adli Tıp Kurumu aracılığıyla isteyebilir.Ve buradan gelecek sonuca göre davayı ret veya kabul edebilir. Kemik büyümesi 25-26 yaşlarına kadar devam ettiği için Adli tıp kurumunca radyolojik tespit en fazla tespit işlemi en fazla 25-26 yaşlarına kadar yapılabilmektedir.
Yaş Değişikliği Davasında Dava Süreci
Yaş değiştirme davalarında dava süreci şu şekilde ilerlemektedir :
Talep sahibinin yaş değişikliği şartlarını taşıyıp taşımadığının tespiti
Şartların varlığı halinde avukata vekaletname çıkarılması
Bildirilen 2 tanıkla birlikte davanın açılması
Duruşma günü tanıkların beyanı ve mevcut delillerle birlikte Mahkemenin yaş değişikliğine hükmetmesi
Gerekçeli kararın yazılması
Kararın mahalli bir gazetede ilanı
Mahkeme kararının kesinleşmesi.
Yaş değiştirme davalarında süreç bu şekilde ilerlemekte olup dava süresi 2-4 ay arasıdır. Nitekim bu süre mahkemenin yoğunluğuna göre değişebilmektedir. Mahkeme kemik yaşı tespiti talep ederse dosyanın Adli Tıp Kurumuna gitmesi dolayısıyla süreç daha da uzayacaktır.
Yaş düzeltme davası yetkisiz ve/veya görevsiz bir mahkeme açıldığı takdirde , mahkeme tarafından reddedilecek, davacı taraf için zaman kaybına ve maddi kayba neden olacaktır.Bu nedenle imkan dahilinde yaş değişikliği davalarında hukuki yardım alınmalıdır.
YAŞ DEĞİŞTİRME DAVALARI ASKERLİĞE ETKİSİ
Yaş değiştirmeyle alakalı en çok merak edilen husus yaş değiştirmenin askerliğe etkisi hususudur. Askerlik Kanunu’nun 81. maddesi bu hususu düzenlemektedir. Bu maddeye göre ; Askerlik çağına girdikten sonra yapılan yaş değişiklikleri (mahkemece resmi hastane doğum kayıtları esas alınarak yapılanlar hariç) askerlik işlemlerinde dikkate alınmaz. Sonuç olarak değiştirilmemiş hali esas alınır
Yazar
Av. İbrahim DURAN
Yaş değiştirme davaları hakkında bizimle BURAYA TIKLAYARAK bizimle irtibata geçebilirsiniz
No comment