İzale-i Şuyu Davası,ortaklığın giderilmesi davası

İzale-i Şuyu Davası,ortaklığın giderilmesi davası,

İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Nedir?

İzale-i Şuyu veya ortaklığın giderilmesi davası, paylı veya elbirliği mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz malda ortaklar arasındaki paydaşlığa son vererek kişisel mülkiyete geçişi sağlayan, davanın tüm tarafları için benzer sonuçlar doğuran bir dava türüdür.

Ortaklığın giderilmesini istemek yenilik doğuran bir haktır. Ortaklığın giderilmesi ya paydaşların oy birliğiyle yapacağı sözleşme ile ya da mahkeme kararıyla olur.

Dava Açma Hakkı Olanlar:

Taşınmazada pay sahibi olan her bir paydaşın izalei şuyu davası açma hakkı vardır.Türk Medeni Kanunu 698/I’e göre paydaşlardan her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Bu maddeye göre paydaşlığın giderilmesi davası açabilecek kişiler taşınmaz malın paydaşı olan kişilerdir.

Paydaşlığın giderilmesi davasını paydaşlardan her biri ayrı ayrı açabileceği gibi birden fazla paydaş diğer paydaşlara karşı da açabilir. Davanın davalısı ise diğer paydaşlardır. Davalı durumunda olan paydaşların da davacılar gibi taşınmazdaki ortaklığın ne şekilde giderilmesi gerektiğine ilişkin talepte bulunma hakları vardır.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Kime Karşı Açılır?

Ortaklığın giderilmesi davası, davacıların dışında kalan menkul veya gayrimenkule ortak olan tüm paydaşlara karşı açılır. Bu nedenle, paydaşlardan birisinin ölümü halinde, mirasçılık belgesinde ismi geçen tüm mirasçıların davaya dahil edilmesi gerekir Herhangi bir paydaş taşınır veya taşınmaz maldaki ortaklığa son verilerek ortaklığın bitirilmesini talep edebilir. Paydaşlar, kendi aralarında malı nasıl pay edeceklerine dair bir anlaşma yaparak ortaklığa son verebilirler. Anlaşma yoluyla ortaklık sonlandırılamaz ise, paydaşlardan biri diğer tüm paydaşlar aleyhine izale-i şuyu davası açarak dava yoluyla ortaklığın giderilmesini isteyebilir.

Tüm paydaşların ortaklığın giderilmesi davasında yer alması zorunludur. Paydaşlardan birinin ölümü halinde mirasçılık belgesinde ismi geçen tüm mirasçıların davaya dahil edilmesi gerekir. Tüm ortaklar davaya dahil edilmeden davanın sonuçlandırılması mümkün değildir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede Açılır

Görevli Mahkeme:

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 4. maddesinde taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalara sulh hukuk mahkemelerinin görevlidir hükmüne binaen izalei şuyu davlarında görevli mahkeme sulh sulh hukuk mahkemeleridir.

Yetkili Mahkeme:

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 12. maddesinde taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinin kesin yetkili olduğunu belirtmiştir. Hakkında paydaşlığın giderilmesi davası açılacak olan taşınmaz hangi il ya da ilçe sınırlarında ise o yer sulh hukuk mahkemesi yetkilidir.

Örneğin, taşınmaz mal Bakırköy’de bulunuyorsa ortaklığın giderilmesi davasında yetkili ve görevli mahkeme Bakırköy Sulh Hukuk Mahkemesi’dir.

Yargılama Usulü

Basit yargılama usulüne tabidir.
Birden çok taşınmaz malda paydaş olan şahsın hepsi için bir dilekçeyle ortaklığın giderilmesi davası açması mümkündür.

Ortaklığın giderilmesi davalarının özelliği sebebi ile sadece davacı tarafın talebinden değil, davalılarının isteğinin de davanın çözümü açısından dikkate alınması gerekir.

Dava Zamanaşımı

Bu tür davalar zamanaşımına bağlı değildir. Her zaman açılabilir.

Satışa ilişkin kararlar ise 10 senede zamanaşımına uğrar

Ortaklığın Giderilmesi Davasını Kimler Açabilir ?

Ortaklığın giderilmesi davasını taşınmaz malda tapu ile malik olan paydaş veya paydaşların dava açması gerekir.

Ortaklığın Giderilmesi Davası Kime Karşı Açılır ?

Ortaklığın giderilmesi davası, davacıların dışında kalan paydaşlar aleyhine açılır. Bütün paydaşların davalı olarak gösterilmesi şarttır. Ortaklığın giderilmesi davalarında, usul kanununun diğer davalarda aradığı anlamda husumet yoktur. Her paydaş payı oranında hakka sahip olduğundan şekil bakımdan davaya dahil edilmeleri gerekmektedir. Bu sebepledir ki bu tür davalarda, davalının mahkûm olması hali bahse konu olmadığından, mahkeme masraflarının paylar oranında paydaşların tamamına ait olması esası konmuştur. Ortaklığın giderilmesi davasının davalıları konu taraf teşkilidir. Paydaşların kimi sağ kimi ölü olup ölenlerin mirasçılarının kimler olduğu bilinmez. Paydaşların kimler olduğu ve pay miktarları taşınmaz mallarda ancak tapu kaydı ile tespit edilir. Davalı olarak gösterilmeyenler varsa onların davaya dahil edilmesi gerekir.

İzale-i Şüyu Davası Ne Kadar Sürer?

İzaleyi şuyu davası konusunda uzman bir gayrimenkul avukatı aracılığı ile bu dava açılacak olursa 6-10 ay arasında sonuçlanabilir. Ayrıca izale-i şüyu, diğer ismiyle Ortaklığın giderilmesi davasının çeşitli nedenlerle sınırlandırılması, yani herhangi bir ortağın izale-i şüyu davası açmasını engellemek amacıyla tarafların aralarında idame-i şuyu yani paylı mülkiyetin devamına dair sözleşme yapabbilirler . Ancak bu yapılacak hukuki işlem en fazla 10 yıl süreli olabilir. Kanunun lafzı gereği 10 yıldan fazla süre ile yapılan kısıtlamalar da hükümsüz olacaktır. Yine Türk Medeni Kanunu’nun 698 gereğince uygun olmayan zamanlarda paylaşma istenilemez. Paylaşma istenen zamanın uygun olup olmaması durumun şartlarına göre hakim tarafından takdir edilir.

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Usul

-Taraflara, usulün 509 ve 510. maddeleri uyarınca davetiye çıkarılır.
-Tapu kayıtları çıkarılır.
-Tapuda paylar gösterilmemişse davacıdan veraset belgesi istenir.
-Mahalline fenni bilirkişi ile tapu uygulaması yapılır ve fiilen taksimin mümkün olup olmayacağı hususlarında keşif yapılır, rapor alınır.
-Karşılık ilavesi ile de taksimin mümkün bulunup bulunmadığı incelenir.
-Satış isteğinin bulunup bulunmadığı da göz önünde tutulacaktır. Eğer satış isteği yoksa, satış suretiyle paydaşlığın giderilmesine gidilemeyecektir.
-Taşınmaz üzerinde taraflarca herhangi bir anlaşmazlık varsa, bu anlaşmazlığın halline kadar dava geriye bırakılacaktır.
-Anlaşmazlığın değeri 5.918,00 YTL’den fazla ise anlaşmazlık tespit edildiği günden itibaren 10 gün içinde davacıya Asliye Hukuk Mahkemesinde dava açılması için mehil verilecektir.(HUMK.md.567)
-Anlaşmazlığın değeri 5.918,00YTL’den az ise sulh hakimi anlaşmazlığı tetkik edip neticeye varacaktır.
-Ortaklığın giderilmesi davasının konusunu teşkil eden taşınmaz tapuda kayıtlı olmadığı anlaşılırsa, davacı da tescil işlemini yaptırmak için süre isterse, davacıya süre verecektir.HGK 12.03.1947 gün ve 3-69/55 sayılı kararı da bu durum teyid eder niteliktedir.
-Taşınır malların taksimi mümkün değilse, satılarak paydaşlara payları oranında satış bedeli paylaştırılacaktır. Bunun için de taşınır malın değeri bilirkişiye tespit ettirilecektir.

Adresi tespit edilemeyen yahut gaip paydaş için 3561 sayılı Kanuna göre kayyım tayin edilmesi gerekir

Ortaklığın Giderilmesi Davasında Mahkeme Harç ve Giderleri

Ortaklığın giderilmesi davası matbu harca tabi bir davadır. Her ne kadar davayı açan paydaş dava harcını ve mahkeme giderlerini davanın başında ödemek zorunda kalsa da davanın sonunda mahkeme giderleri ve avukatlık ücretleri payları oranında taraflara yükletilir. İzale-i şuyu davasında davanın kazananı veya kaybedeni olmaz, davanın tarafı olan herkes davadan aynı şekilde etkilenir.

Ortaklığın Giderilmesi Nasıl Gerçekleşir?

Türk Medeni Kanunu’na göre ortaklığın giderilmesi, iki şekilde gerçekleşir.

Türk Medeni Kanunu’nun “Paylaşma Biçimi” başlıklı 699/I. maddesine göre,

Paylaşma
-Tarafların Anlaşması

-Pazarlık
-Malın aynen Taksimi(bölüşülmesi) veya
-Artırmayla satılarak bedelinin bölüşülmesi

biçiminde gerçekleştirilir.

Taşınmaz mal bütün paydaşların iştiraki ile on sene süre ile kiraya verilmiş ise on sene süre ile ortaklığın giderilmesi istenemez
Kat irtifakı ve kat mülkiyeti kurulmuş binanın tümünde ortaklığın giderilmesi istenemez. Ancak bağımsız bölümlerin her birinde ortaklığın giderilmesi istenebilir

1-Anlaşma Suretiyle Ortaklığın Giderilmesi

Taksim (paylaşma) sözleşmesinin geçerliliği bütün mirasçıların katılmış olmasına ve yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır YHGK 2012/6-1512E. 2013/704 K. 15.05.2013)
Taşınmazın elbirliği mülkiyetine konu olması halinde ortaklığın giderilmesi geçerli paylaşma (taksim)  sözleşmesine dayanılarak isteniyorsa bu şekilde açılmış davanın reddine karar verilmelidir. Zira bu gibi durumlarda taksim sözleşmesine göre tescil davası açılması gerekir

2-Aynen Taksim Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)

İzale-i şüyu davasının tarafları malı nasıl bölüştüreceklerini anlaşarak dava sırasında bu antlaşmayı hakime bildirebilirler. Taraflar malın paylaşılması konusunda taraflarca anlaşma sağlanamazsa maldaki ortaklığın aynen taksim yoluyla aynen taksim mümkün olmaması halinde ya satış suretiyle ya da giderilmesi gerekir. Taksim yoluyla ortaklığın giderilmesi istenmişse bilahare bu satış şeklinde ıslah yolu ile değiştirilir

İzalei şuyu da asıl olan aynen taksimdir.Bu konuda yargıtay 18. Hukuk Dairesi E. 2008/3351 K. 2008/8383 kararında da AYNEN TAKSİM ( Ortaklığın Giderilmesi – İstek Olduğu Takdirde Asıl Olan Taşınmazın Aynen Taksimi Suretiyle Ortaklığın Giderilmesine Karar Vermek Gerektiği ) Belirtmiştir.

Ortaklığın giderilmesi davasında malın aynen taksimi için taraflardan yalnızca birinin talepte bulunması yeterlidir. Taraflardan biri ortak malın aynen taksim edilerek ortaklığın giderilmesine karar verilmesini isterse, hakim böyle bir durumda aynen taksim şartlarının bulunup bulunmadığını araştırır.(MK md. 699/2).

Ortaklığın giderilmesi davalarında taksim istenmesi halinde taşınmazın miktarına, pay ve paydaş durumuna İmar mevzuatına göre taksimin mümkün olup olmadığının araştırılması, taksim mümkün ise fen ehline taksim projesi düzenlettirilmesi gerekir. Taşınmaz belediye mücavir alan hudutları içerisinde ise taksim projesi eklenerek belediyeden, belediye ve mücavir alan dışında ise İl İdare Kurulu’ndan İmar Yasası ve mevzuatı uyarınca taksimin mümkün olup olmadığı sorularak saptanması gerekir.

Ortaklığın giderilmesi davalarında mahkemece malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilebilmesi gerekli şartlar olan için taşınmazın yüzölçümü, niteliği, pay ve paydaş sayısı ve tarım arazilerinin niteliği ile imar mevzuatına göre aynen taksimin mümkün olup olmadığının araştırılması gerekir.Eğer Taşınmazın önemli ölçüde bir değer kaybına uğraması söz konusu ise hakim taşınmazın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verilemez. Ayrıca belirtmek gerekir ki paydaşlar rıza göstermedikleri takdirde taşınmazın bir bölümü paylı bırakılamaz.

Aynen bölünerek paylaştırmanın (taksimin) mümkün olması durumunda bölünen parçaların değerlerinin birbirine denk düşmemesi halinde eksik değerdeki parçaya para ilave edilerek denkleştirme sağlanmaya çalışılır. Paydaşlar arasında anlaşma olmadıkça hakim kendiliğinden bazı taşınmazların bir kısım paydaşlara, kalanın diğer paydaşlara verilmesi şeklinde aynen bölünerek paylaştırmaya karar veremez.

Taşınmaz hakkında taksim projesi düzenlendiği halde onay makamının görüşü alınmadan karar verilmesi doğru değildir

Eğer taşınmaz malda kat mülkiyeti kurmak mümkünse, hakim kat mülkiyeti kurulup kurulamayacağını çok iyi araştırmalıdır. Kat mülkiyetinin kurulması mümkün olan bir taşınmaz malda satış suretiyle ortaklığın giderilmesine karar verilemez.

3-Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)

Taşınmazın aynen taksimi mümkün değilse pazarlık suretiyle satışı sağlanamadıysa ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilir. Taşınmaz malın satışı, mahkeme vasıtasıyla değil satış memurluğu veya icra dairesi marifetiyle yapılır. Satış açık arttırma yoluyla yapılmalıdır. Ancak tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılması hususunda oybirliğiyle anlaştıkları takdirde satış yalnızca ortaklar arasında yapılır.Taksim yoluyla ortaklığın giderilmesi istenmişse bilahare bu satış şeklinde ıslah yolu ile değiştirilir

ortaklığın satış yoluyla giderilmesi halinde dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar varsa bunların arzla birlikte satılması gerekir. Ancak bütünleyici parçalar bir kısım paydaşlara ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu hususta bütün paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve bu bütünleyici parça taşınmazın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle arzın ve bütünleyici parçanın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Belirlenen bu değerler toplanarak taşınmazın tüm değeri bulunur. Bulunan bu değerin ne kadarının arza ne kadarının bütünleyici parçaya isabet ettiği yüzdelik ( %… ) oran kurulmak suretiyle hesaplanır. Satış sonunda elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında ortaklara dağıtılır.

Ortaklığın giderilmesi (izale-i şüyu) davası, ferdi mülkiyete geçmek isteyen mülk sahiplerinin bu haklarını güvence altına alan, ama bu arada tüm paydaşların haklarını eşit bir şekilde koruyan bir gayrimenkul davası olarak mutlaka bir gayrimenkul avukatı tarafından takip edilmelidir.

Satış bedelinin ne şekilde dağıtılacağının hüküm fıkrasında gösterilmesi gerekir
Taşınmaz satış bedeli üzerinden karar tarihine göre harç alınması yargılama giderlerinin bütün paydaşlara payları oranında yükletilmesi gerekir
Taşınmazdaki miras payını satmış olanlara ortaklığın giderilmesi davasında pay verilemez.
Şartlı satış kararı verilmesi doğru değildir
Satışın paydaşlar arasında yapılabilmesi için bütün paydaşların bu konuda anlaşması yada menfaatlerine uygun olduğunun tespiti gerekir

Ortaklığın Giderilmesiyle İlgili Yargıtay Kararları

6. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/11193 K. 2005/12201 T. 26.12.2005

• AYNEN TAKSİM SURETİYLE ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ ( Köydeki Taşınmazın İfraz Projesi Düzenlettirilerek Taşınmazın Aynen Taksiminin Mümkün Olup Olmadığı Konusunda İl İdare Kurulundan Onay Alınması Gereği )

• ORTAKLIĞIN AYNEN TAKSİM SURETİYLE GİDERİLMESİ DAVASI ( Köydeki Taşınmaz İçin İfraz Projesi Hazırlatılarak Aynen Taksimin Mümkün Olup Olmadığı Konusunda İl İdare Kurulundan Onay Alınması Gereği )

6. HUKUK DAİRESİ
E. 2008/13151 K. 2009/229T. 22.1.2009

• PAYDAŞLIĞIN GİDERİLMESİ ( İstenen Taşınmazların Her Birinin Ayrı Ayrı Ele Alınıp Ortaklığın Aynen Taksim Yoluyla Giderilmesinin Mümkün Olup Olmadığı Değerlendirilerek Sonuca Varılması Gerektiği )

• ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİNDE YÖNTEM ( Taşınmazların Her Birinin Ayrı Ayrı Ele Alınıp Ortaklığın Aynen Taksim Yoluyla Giderilmesinin Mümkün Olup Olmadığı Değerlendirilerek Sonuca Varılması Gerektiği )

18. HUKUK DAİRESİ

E. 2009/8931 K. 2010/2820 T. 25.2.2010

• ORTAKLIĞININ GİDERİLMESİ İSTEMİ ( Öncelikle Ana Taşınmazın Ayrı Ayrı ve Başlı Başına Kullanılmaya Elverişli Bağımsız Bölüm Sayısı Belirlenip Her Bir Paydaşa En Az Bir Bağımsız Bölüm Düşüp Düşmediğinin Saptanması Gerektiği )

• AYNEN TAKSİM YOLUYLA ORTAKLIĞININ GİDERİLMESİ İSTEMİ ( Ana Taşınmazın Ayrı Ayrı ve Başlı Başına Kullanılmaya Elverişli Bağımsız Bölüm Sayısı Belirlenip Her Bir Paydaşa En Az Bir Bağımsız Bölüm Düşüp Düşmediğinin Saptanması Gerektiği )

6. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/10232 K. 2005/11586 T. 13.12.2005

• PAYDAŞLIĞIN GİDERİLMESİ ( Aynen Paylaştırma Bilirkişiye İfraz Projesi Düzenlettirilip Onay Alınarak Yapılması Gereği )

• AYNEN PAYLAŞTIRMA ( Bilirkişiye İfraz Projesi Düzenlettirilip Onay Alınarak Yapılması Gereği – Paydaşlığın Giderilmesi )

• TAKSİM PROJESİ ( Bu Projeye Göre Taşınmaz Belediye veya Mücavir Alan Sınırları İçinde İse Belediye Encümeninden Karar Alınmak Suretiyle Belediyeden Belediye Dışında İse İl İdare Kurulundan İmar Kanunu ve Yönetmeliğine Göre Bölüşmenin Mümkün Olup Olmadığının Sorulması Gereği )

Yazar

Av. İbrahim DURAN

İzalei Şuyu Davaları hakkında BURAYA TIKLAYARAK bizimle irtibata geçebilirsiniz

Duran Hukuk

13 Haziran 2017

Eşya Hukuku Hukuk Medeni Hukuk

İzale-i Şuyu Davası,ortaklığın giderilmesi davası